خانواده و تحول آن در ایران

همانند هر جایی در جهان، حتی ساختار خانواده ایرانی از زمان های قدیم تا کنون تغییرات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی را تجربه کرده است و اعتقادات، ارزش ها، رفتارها و نوع روابط غالب در آن، همراه با آداب و رسوم و سنت های خانوادگی یک تغییر ایجاد کرده اند.
در ایران باستان ، جامعه در ابتدا به گروه های قومی تقسیم می شد و به تدریج خانواده و قبیله تشکیل می شود. در حدود قرن هفتم قبل از میلاد ، هسته اصلی گروه خانواده خانه بود و پدر رئیس آن بود. در آن زمان خانواده متشکل از پدر ، مادر ، فرزندان ، برادرزاده ها ، برادران ، خواهران ، عروس ها ، جنسیت ها ، فرزندان عموی پدری و عمه پدری ، آنهایی که عموی مادری بودند ، از خاله مادر و دیگر اقوام که همه دور سر جمع شده بودند. کم کم پدر خانواده جایگزین پدر قبیله شد.

در شرایط ازدواج، اهداف، معیارهای انتخاب عروس و سن ازدواج در خانواده ایرانی قبل از اسلام، ما اطلاعات زیادی نداریم و اطلاعاتی در چند کتاب موجود است. بیشتر بحث ها در این رابطه مربوط به زندگی و ازدواج شاهزادگان و رتبه حاکمان است و اشاره های کمتر به زندگی مردم عادی وجود دارد. ازدواج موقعيت مقدس در ميان مردم بود و مهمترين رخداد خانواده بود و با پرستش مرتبط بود.
در امپراتوری ساسانی ازدواج اهمیت مذهبی داشت. ازدواج و تشکیل خانواده در ایران باستان ، فراتر از بعد اجتماعی ، از جنبه فردی نیز مهم بود. آداب و رسوم ایران باستان و دوران ساسانیان در مورد ارائه پیشنهاد ازدواج و نامزدی بسیار شبیه به امروز بود ، به عنوان مثال آداب و رسوم امروز در این زمینه مشتق آداب موجود در گذشته است.
با توجه به اینکه اسلام در زمان ساسانیان در ایران ظاهر شد ، میزان تأثیر یادگیری اسلامی بر شرایط خانواده ایرانی دوره ساسانی قابل تحلیل است. ساسانیان در آن زمان به دلایل مختلف از جمله جنگ با امپراتوری روم شرقی ضعیف بودند و در سال 51 میلادی دچار زوال شدند. می توان نتیجه گرفت که مشارکتهای اسلامی تأثیر زیادی در اوضاع خانواده ایرانی در زمان سلطنت ساسانیان نداشته و آداب و رسوم خانواده های ایرانی و قوانینی که بر آنها حکومت می کرده همان قوانین ایرانیان باستان و آیین زرتشت بوده است.
اسلام که دارای قواعد و اصول در تمام جنبه های زندگی است، از جمله در مورد خانواده و ازدواج، قوانینی را شامل می شود که نیاز به زوج بودن مسلمان است، هیچ یک از همسران برای زن، وظیفه مرد برای حفظ زن، پذیرش رسمی که زن با استثمار اقتصادی از طریق وراث و اموال او و به همین ترتیب، دارای استقلال اقتصادی است. رعایت این اصول به این معنی است که زندگی مسلمانان ایران براساس مقررات اسلامی شکل گرفته و تغییرات بزرگی به تدریج در شرایط خانوادگی ایرانیان صورت گرفت.

خانواده ایرانی امروز

بر اساس منابع تاریخی ، خانواده ایرانی در گذشته نسبت به ارزشهایی مانند تقدس ازدواج ، حفظ موقعیت احترام نسبت به افراد مسن در انتخاب همسر ، ازدواج در سنین پایین ، رد طلاق و غیره بیشتر رعایت می کردند. . از زمان قاجار به بعد ، به دلیل گسترش مدرنیته در ایران و پذیرش تأثیر فرهنگ و اندیشه غربی ، تغییراتی ایجاد شد.
امروزه نفوذ فردگرايي در تصميم گيري درباره تعامل و ازدواج قابل مشاهده است. در رابطه با صنعتی شدن، شهرنشینی و پیشرفت، اطفال به تصمیم گیری سن ازدواج و همچنین انتخاب عروس در استقلال بیشتری دست یافتند. ازدواج آنها نیز به ظاهر جدیدی صورت گرفته است؛ انتخاب همسر که در گذشته توسط والدین و سالمندان پیشنهاد شده بود یا با واسطه شدن شخص دیگری رخ داده است، امروزه در برخی موارد، از طریق دانش متقابل در محل کار، مطالعه و گاهی اوقات در یک محیط مجازی رخ می دهد.

با پیشرفت بهزیستی ، که از پایه های اصلی تفکر مدرن است ، معیارهای انتخاب همسر نیز بر اساس توجه به اطمینان از رفاه کامل در ابتدای زندگی و فراهم کردن همه فرصت های کم و بیش لازم است. بنابراین داشتن یک خانه مستقل و امکانات اقتصادی بالا بخشی از لیست درخواست های دختر و خانواده اش است و از طرف دیگر تمایل زنان به تحصیل و داشتن یک شغل به معنای خاص منجر به افزایش سن ازدواج که به طور طبیعی باعث کاهش نرخ زاد و ولد جمعیت می شود. آمار نشان می دهد که در طی نزدیک به چهل سال ، تعداد خانوارهای ایرانی پس از یک دوره افزایش ، رو به کاهش است. می توان گفت که خانواده از نظر ساختاری در ایران و در غرب تفاوت هایی را ایجاد می کند: در ایران ما بر جنبه کامل خانواده یعنی پدر ، مادر و فرزندان تمرکز می کنیم و سیاست ها به این سمت می روند ، در حالی که در کشورهای غربی این دیدگاه وجود ندارد و منظور ما از خانواده هر جنبه ای از همزیستی افراد با فرزندان است و همچنین همه مدل های زندگی پذیرفته شده است.

در چند مقالۀ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، از جمله مقاله 10، اظهار می شود که: از آنجا که خانواده ستون بنیان جامعه اسلامی است، همه قوانین، مقررات و پروژه های مرتبط با آن باید آن را تسهیل آموزش، نظارت بر مقدسات و ثبات روابط خانوادگی براساس حقوق و اخلاق اسلامی. بنابراین در بند یک مقاله 43، اطمینان از نیازهای اولیه مانند مسکن، غذا، لباس، بهداشت، مراقبت، آموزش و پرورش، آموزش و پرورش و امکان برای همه برای ایجاد یک خانواده، همه چیز این بین وظایف و مسئولیت های دولت اسلامی مشخص شد.
در ایران روز 25 ماه دیل هیاهایی (تقویم قمری) که با روز «افتخار برای خانواده و بازنشستگان» همخوانی دارد، به تقویم کشور به عنوان جشن رسمی تبدیل شده است. دلیل انتخاب این روز، احترام به وحی است که در آیه «الحمدة» در سوره النصن بیان شده است که با خانواده و ثبات پایه های آن مطابقت دارد.

دسته بندی نشده