بخش دوم

هنر ایرانی از پیروزی اسلام
پیروزی انقلاب اسلامی

هنر در دوره مدیگانه

اولین مغولها یا ایلخانیان

تجاوز مخرب مغول در 1220 آغاز شد ظهور چنگیز خان یکی از وقایع ترسناک و تراژیک در تاریخ است. در طول تجاوزات خود، مغولان هیچ رحمتی برای زنان و کودکان و حتی برای حیوانات نداشت و هر کسی را که در راه خود یافت، کشته بود. بسیاری از شهرها به زمین ویران شده و به طور کامل از بین رفتند، جمعیت های قتل عام. این مساجد برای اسباب بازی هایشان اصطبل شدند، کتابخانه ها و کتاب های سوزان برای چهارده نفر غذا می خورند. آنها هر شهر و روستای فتح شده را سوزاندند و آنها را به طور کامل از بین بردند! این فاجعه چنین بود که ایران هرگز توانست به طور کامل از عواقب مخرب آن، از بین برود، و نتوانست تمام آنچه را که نابود شده، بازسازی کند. آثار هنری بزرگی به زمین افتادند، اقتصاد و کشاورزی به شدت ویران شد، به طوری که برخی از نسل های متوالی در ویرانه و فقر زندگی می کردند. اما روحیه آموزشی و آموزنده ایران در طول یک قرن، در آرامش و تسخیر مغول ها و تبدیل آنها به بودیسم و ​​اسلام، به ویژه شیعیان، موفق شد که کشور را دقیقا از طریق خود بازسازی کند، زندگی به نوبه خود کاملا جدید است. فرماندهان و مغولان مغول نه تنها قاتلان و نابودگر بودند؛ بلکه پیروزی آنها نه تنها با توجه به تعداد زیادی از سربازان موجود در ارتش خود بلکه همچنین و به ویژه توانایی قابل توجه نظامی، سیستم موثر جاسوسی، نیروی و به مقاومت فیزیکی، گاهی اوقات به عنوان افسانه ای، و در کل به شجاعت و جسارت فرماندهان اشاره شده است. هنگامی که این خصوصیات تحت کنترل و آموزش قهرمانان ایرانی قرار گرفت و سپس به سنت های باستانی خود پیوست، شهادت و حس زیبایی شناسی آن، قرن آغاز شد، XIV، با معماری غریب و فعالیت پر زرق و برق. های تزئینی. مغول ها به تدریج عناصر و ویژگی های ایران را جذب می کردند و تصمیم به از سرگیری بناهای تاریخی می کردند. Hulegu، نوه Chengiz Khan (1218-1266) با وجود تخریب، در مورد طراحی ساختمان ها و ایجاد معماری مناسب در آن زمان فکر کرد.
از آن لحظه، فعالیت بازسازی و ساخت ساختمان های جدید دوباره در سراسر ایران آغاز شد. بنیادهای اصلی، بنیادها و گیاهان ساختمان همانند آنهایی بودند که در معماری سلجوقی استفاده می شد. اما از آنجایی که شاهزادگان و حاکمان، به منظور حفظ برتریشان و تسلط بر غرور آنها، از ابعاد و ابعاد قصرها و برجها خواستند که بیشتر قلمروهای بزرگتری نسبت به گذشته داشته باشند. با توجه به استفاده از فریم های بلند، بلند، نازک، منحنی و نازک، عظمت نمای داخلی افزایش یافت. این فریم ها به طور کلی ساختمان ها را در سه گروه تزئین کرد. یک بار دیگر، همانطور که در دوران باستان، ورودی های بزرگ و دروازه های قدامی بزرگ دوباره متولد شده و با علاقه زیاد دریافت می شود.
بعضی از شهرهای ویران شده توسط دستور هولهگو دوباره احیا شد. پس از تبدیل شدن به بودیسم، او معبد بودایی و کاخ زیبا ساخته شده در شهر خوی بود. در 1261، یک معمار به نام Gharazi، معبد معروف ماراژ با هزینه های بیش از حد ساخته شده است. جانشینانش قصرها و باغهای زیادی را ساختند و ارغون (1282-1293) معماری را در سطح بالا بازسازی کرد. حاکمان ایلخانی در ابتدا بودایی ها، سپس مسیحیان و به زودی آنها را به اسلام سنی تبدیل کردند و سرانجام به شیعیان تبدیل شدند و به همین دلیل آنها کلیساها و صومعه ها را ساختند. عباس، در 1276، بزرگترین تخت سلیمان را در آذربایجان احیا کرد. در اواخر قرن 13، آثار باستانی زیبا در شیراز ساخته شد، اما زلزله های شدید در سال های بعد هیچ اثری نداشت. مسجد جمیر ارومیه دارای یک اپیزود از 1278 می باشد و در معراب قرار داده شده است، که یادآور بازسازی مسجد در جای دیگری از بنای تاریخی است. این ساختمان باارزش همچنان ویژگی های دوران مغول را حفظ می کند، یعنی پنجره های بزرگ زیر گنبد، دکوراسیون گچ و کلیپ هایی که بسیار غنی تر و با کیفیت تر از سال های سلجوقی هستند.
حکومت غزن (1296-1305) با فعالیت شدید بازسازی معماری مشخص شد. او اخیرا به اسلام پیوسته و تحصیل کرده است؛ به محض اینکه به قدرت رسید، اعتراف کرد که یک کشور ویرانگر را به ارث برده است، بنابراین برای بازسازی، او یک پروژه بزرگ را آغاز کرد، مانند ساخت آثار معتبر و مهم در طول سالهای 10. او تصمیم گرفت مسجد و حمام عمومی را در هر شهر بسازد و درآمد عمومی حمام را به هزینه های نگهداری مسجد اختصاص دهد. او یک مجتمع در نزدیکی تبریز به نام شانب قازان ایجاد کرد که علاوه بر بنای یادبود تخت جمشید، در مورد تنوع، سازمان و اندازه آن هیچ عادلانه ای نداشت. طبق شواهد تاریخی، غزن شخصا گیاهان و اعدام آنها را کنترل می کند؛ حتی گفته می شود که او گیاهان ساختمان های ارگانی را آماده می کند. آرامگاه او، که تنها یک جرم زمین و سنگ آن باقی مانده بود، مجموعه ای از کاخ های 12 بود که شامل صومعه، مدرسه، بیمارستان، کتابخانه، دادگاه، دادگاه ایالتی، رصدخانه، تابستان، باغ های زیبا و خیابان های درختی. مقبره یک بنای تاریخی از طرف 12 در شکل یک برج بود، با قطر 15 متر و گنبد 80 متر، با کتیبه بالا، کتیبه محیط طلایی و سطح کاشی سفال فیروزه ای، آبی و سیاه و سفید با طرح های مختلف هندسی. درباره کارکنان 4000 چهار سال برای تکمیل ساختمان کار می کرد. این بنای تاریخی تا 400 سال پیش، با وجود زلزله های شدید و پیوسته، هنوز هم ایستاده بود.
رشید عدین، با الهام از خزان، یک دانشگاه دانشگاه تبریز تاسیس کرد. این شامل کاروانسرا 24، فروشگاه های 1500، خانه های 30.000، محله ای برای دانش آموزان از سایر مناطق، بیمارستان ها، مراکز پذیرش، باغ ها برای خارجی ها و مسافران بود؛ دومی بیشتر از آثار مشابه بود. هیچ یک از این ارگانی که به عنوان رشیدی شناخته می شود، باقی ماند، به جز چند خرابه.
اولیاایتو، برادر کوچکتر خزن، (1305-1317)، به عنوان پایتختش، یک شهر زیبا در دشت سبز زیبا سلطانیه، که پایه آن در 1306 آغاز شد و در 1314 به پایان رسید، تاسیس شد. این یک تظاهرات عظیم بود به عنوان یک شهرستان به عنوان گسترده ای به عنوان تبریز در یک زمان کوتاه ساخته شده است. مقبره Oljaitu کل شهر را تحت سلطه قرار داد. این یکی از بزرگترین شاهکارهای معماری ایران محسوب می شود. شناخته شده است که اولیجیتو به شیعیان تبدیل شده است و نام محمد خدابنده (محمد، بنده خدا) را انتخاب کرده و این آثار را برای انتقال بقایای امام علی (ع) و حسین بن علی (صلح در از او) اما ولایت های شهر نجف او را ممنوع کرده و بنای تاریخی به آرامگاه خود تبدیل شده است.
ساختار این مأموریت هشت ضلعی است، با گنبد نیمه مدور با ارتفاع 54 متر و قطر 25 متر، پوشیده شده با کاشی های ارغوانی، و یک قاب بزرگ با moqarnas کار می کرد. در هر یک از هشت طرف، مناره نقاشی و نقاشی رنگ آبی روشن وجود دارد و همه به نظر میرسد در داخل گنبد مانند سنگهای گرانبها قرار دارند. در طبقه دوم برخی از راهرو های خارجی وجود دارد. این نوآوری در مقایسه با آثار خواجه ربیعی قدمگاه و تاج ماهال است. ضخامت دیوارها هشت متر است، اما به نظر می رسد کوچکتر به نظر می رسد از نمای بزرگ و قوس بالا. زوایای این آرک ها به طور کامل با پایه گنبد نیم کره قابل تحمیل، از طریق برخی از moqarnas کمتر عمیق است. فضای داخلی این بنای بزرگ بسیار بزرگ است اما خالی یا بی معنی نیست. تمام عناصر این بنای تاریخی در هماهنگی بی نظیری متحد هستند. بعضی از پنجره ها اجازه می دهند که نور از طریق گریتینگ وارد شود، که نرده ها با کارایی بالا کار می کنند و نصب می شوند. گنبد، با وجود حجم زیاد آن، به نظر می رسد نور و زنده است و شاید برای اولین بار در دو لایه ساخته شده باشد.
آجرهای طلایی زرد روشن، که در آن قطعات کوچک آجری majolica تزئین شده برای ایجاد epigraphs با حروف کوفی، آنها تمام دیوارها را پوشش می دهد. در سال 1314، داخل بنای یادبود دوباره با کارهای گچکاری تزئین شده بود. دکوراسیون توسط بهترین طراحان زمان ایجاد شد که اغلب با حقوق بسیار پایین و معقول بسیار کم کار می کردند. پروژه ها متفاوت بودند: یک شبکه از کاشی های ریورولیکا با گل های رنگ های مختلف رنگ شده: قرمز، قرمز، زنگ، آبی تیره و زرد طلایی در یک پس زمینه نور؛ بسیاری از آثار با کتیبه های آیه های قرآنی، در همه جا، روی ستون ها، در سراسر محوطه گنبد و در همه ی نمادهای قوس آویزان آویزان بودند. آرک ها از 24 راهرو خارجی، که سه در هر طرف از بنای یادبود ساخته شده در سبک ساسانی (یک قوس بزرگ در مرکز و دو کوچک کوچک در طرف)، با قاب های نقاشی از طرح های هندسی جالب تزئین شده است. آنها برای طرح و رنگ و پایان دادن به لایه ها بسیار زیبا و دلربا بودند و در آنها ترک ها انجام می شد. دکوراسیون گچ وحشی که با دقت بسیار کامل اجرا می شود، بخش پایین تر از آرک های پنجره را تزیین می کند.
علی شاه معمار آرامگاه الجیتو و ارگ شانب قزن تبريز بود. همزمان با مأموریت، او همچنین مسجد جامع تبريز را ساخت، که کار آن در 1313 آغاز شد و در 1324 به پایان رسید. این مسجد با ابعاد وسیعی که از ابتدا توسط غزن می خواست، مشخص می شد. این ساختمان آجری جامد است که امروز هم ایستاده است. سالن دعا دارای ابعاد 30 × 50 متر است و فاصله بین درب ورودی و معراب 65 متر است. پایه قوس که ارتفاع 45 متر است، در 25 متر از سطح زمین شروع می شود و چندین مینیبا که پایه آن در همان سطح قوس و ارتفاع از زمین در حدود 60 متر است وجود دارد. ورودی iwan منجر به حیاط 228 × 285 متر بود که در آن زمین به طور کامل با سنگ مرمر پوشیده شده بود، در حالی که دیوارها از سنگ ساخته شده بودند. حیاط با آرک های سنگی و ستون های طلایی زرد محصور شده بود. درب بزرگتر از 9 متر مربع از یک بلوک واحد سنگی کشیده شده بود و حتی از دور دیده می شد، در حالی که درب های دیگر از چوب ساخته شده و پوشش داده شده و تقویت شده با صفحات فلزی. سالن ها و ایوان ها با کاشی های ریخته گری majolica پوشیده شده بود. قسمت فوقانی این بنای یادبود شامل نقاشی های بزرگ نوشته شده در زرد در پس زمینه نقاشی شده با گل و گیاهان است. همانند غریزی از داخل ساختمان بود. میرآب با کاشی های سفال شیشه ای، پوشش های ستون برنزی پوشیده شده با طلا و نقره، پنجره های مجسمه با کاسه برنز بالا، لامپ های کریستال مسی نقره در سالن نماز بزرگ، آنها یک کل بزرگ و با شکوه تشکیل شده است. قوس بزرگی از ساختمان پس از چند سال سقوط کرد و بازسازی نشد، اما ساختمان خود را برای قرن ها ادامه داد. پس از ساخت این بنای تاریخی، صدها تن از صنعتگران تبريز به ساختن ساختمان های دیگر با همان نوع معماری پرجمعیت رفتند.
آرامگاه بایزید باستانی توسط دستور غزن و اولجیتو در قرن چهاردهم ساخته شد. در این بنای تاریخی، مجموعه ای از ساختمان های غیر همگانی وجود دارد که شامل برخی از آثار قرن نهم، مناره سال 1201، یک برج ساده، به سبک برج Gonbad-e Qabus، اما حتی ساده تر از سال 1301، یک میرحبا جالب با دکوراسیون گچ از سال 1268 و در نهایت برخی از قاب های با دکوراسیون گچ و تزئین بسیار تصفیه شده است.
در شهر نطنز، یک مجتمع شبیه به Bastam ساخته شده است، اما همگن و زیبا تر است. نطنز یکی از آرامترین شهرهای کوهستانی ایران است. با توجه به آب و هوای کوهستانی دلپذیر آن، تبدیل به یک مکان استراحت برای جمعیت شهرهای یزد و کاشان شده است و گاهی نیز اصفهان برای شکار و سرگرمی است. نطنز با مجموعه ای از کاخ ها و آثار تاریخی مذهبی متصل به یکدیگر است. در برخی موارد ما توجه می کنیم که دیوار یکی از ساختمان ها به ساختار دیگری متصل است، در حالی که اجزاء و عناصر ساختمان ها کاملا جدا و متمایز هستند.
مسجد جمعه چهار ایوان مربوط به 1205-10 است و برخی سرنخ ها نشان می دهد که این مسجد در محل یک بنای تاریخی حتی قدیمی تر ساخته شده است. مسجد کوچک ، نامرتب و آشفته و با نسبت های تقریباً نامناسب ، به دلیل کوچک بودن پایه ها ، کاملاً از ویژگی های دوران ایلخانی برخوردار است ، با این تفاوت که تزئینات زیادی ندارد. مرکز معنوی این مجموعه مذهبی مقبره ابو صمد است که در سال 1308 ساخته شده است. اتاق شامل مقبره 18 متر مربع است ، بسیار زیبا و با حال و هوای عرفانی. بالای اتاق یک گنبد هشت ضلعی وجود دارد که با کاشی های ماژولیکا به رنگ آبی روشن پوشیده شده و در تضاد با مناره است ، 37 متر ارتفاع ، که با زرد رنگ آمیزی شده است. یک سنگ مصنوعی ، با گچ ، بسیار نازک و به رنگ خاکستری و یک یک کار دیگر در گچ و به شکل گرد ستون را پوشانده است. دیوارها توسط برخی از طاقهای دارای مجموعاً دوازده قسمت عمودی که به قابهای نقاشی شده سقف ختم می شوند ، تزئین شده اند. نور طبیعی که توسط هشت پنجره وارد می شود توسط یک رنده مضاعف محافظت می شود و یک نیمه نور دلپذیر در داخل ایجاد می کند. نور خارجی در نماز مستقیماً به مومن نمی زند ، بلکه نوری معلق در فضا می دهد. قسمت پایینی اتاق در ابتدا با کاشیهای ماژولیکا به رنگ طلای زیبا پوشانده شده بود که به محرمی از شکوه و عظمت شگفت آور ختم می شد. هم اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت در لندن نگهداری می شود. صومعه مجاور که در سال 1317 ساخته شده است ، اکنون ویران شده و یک نما باقی مانده است که یکی از بهترین آثار معماری ایرانی است. تنوع طرح های زینتی ، نقش برجسته و برجستگی کاشی های ماژولیکا رنگ فیروزه ای نمونه ای زیبا از هنر این دوره است. شکل هلالی بالای ورودی بلند ، باشکوه و زیبا است و با طرح های ماه کامل در محیط تزئین شده است. بنای اصلی بنای یادبود ، برخلاف بناهای دیگر که با طرح های اسلیمی گل و نهال یا اشکال هندسی تزیین شده اند ، دارای یک نقش سبد است که یادگار آرامگاه امیر اسماعیل است. تزیینات دیگر بنا عبارتند از: روکش ساخته شده با آجرهای لعاب دار ، دایره هایی با یکدیگر آمیخته و اشکال هندسی دیگر که روی محیط تزئین شده اند ، برخی از قاب ها با حروف کوفی با نوارهای خوشنویسی نسخ. گوشواره ، طاقچه ها و قرنیزهای ثانویه نیز به زیبایی تزئین شده اند و کل بنای تاریخی هماهنگی خاصی را القا می کند.
در آغاز قرن چهاردهم، شهر ورامین، مانند نطنز، مرکز ساختارهای معماری جدید نیز شد، زیرا شهر ری در خلال اولین تجاوز مغول به زمین فرو ریخت. در 1288 آن مقبره علاء الدین، بسیار شبیه به آرامگاه شمال، که 32 طرف عمودی داشت، یک گنبد مخروطی پوشش داده شده با کاشی majolica ساخته شده بود، با کتیبه برش عمیق ornmentali و یک قاب از اقیانوس آرام در پشت بام ساخته شده با کاشی های سرخ مایل به قرمز و majolica آبی. در 1308، مسجد شریف ساخته شد، در حال حاضر به طور کامل نابود شده، و در 1322 مسجد جمعه ساخته شد. ساخت این مسجد با شکوه در زمان 1327 در زمان سلطنت ابو سعید، آخرین حاکم ایلخانی، به پایان رسید. این با دقت بالا طراحی شده است. ابعاد به خوبی و دقیق نشان می دهد که معمار یک دانشمند عمیق از زیبایی شناسی و ریاضیات بود. این مسجد، با وجود عفت خود را، برجسته چند سبک تزئینی که شامل دکوراسیون زیبا ساخته شده با کاشی majolica از فایل های رنگ آبی، آمیخته با قطعات قرمز مایل به قهوهای از نور زرد، نقاشی گل و گیاهان و سایه از آجر بیرون زده است. نقاشی های مسجد، در شخصیت های کوفی و ​​ناصرخسرو، دارای شکل های گوناگون است. در پایه های گچ پوشش داده شده، نوار های نازک ساخته شده با دقت است. داخلی سالن، در سبک سلجوقی، به بخش های متمایز 3 تقسیم می شود: بخش قوس های 4، بخش تعدیل مربع چند جانبه و بخش گنبد، یعنی آنچه که در زمان ایلخانی ها جایگزین قاب های عمودی بود و با ساختمان های نیمه شبیه به شکل، که وزن گنبد را به طور مستقیم به زمین افتاده است. این کاخ به لطف کمال چهار گیاه ایوان و سازگاری عالی آن با سایر قسمت های این بنای تاریخی و کل مجموعه، از سایر آثار دوره ایخانید، برجسته می شود. هماهنگی چنین است که توجه بازدید کننده به طور کامل طبیعی و مستقیم، از ورودی خارجی به نوک mihrab و سپس به گنبد، که با تمام فیض و ظرافت آن، غالب، کل بنای یادبود . یک اثر بر روی دیوار، نام علي قزوینی به عنوان معمار بنای یادبود است.
در میان آثار ارزشمند اما کمیاب از این دوره، باید به منزل پیربکران، در نزدیکی مبارک (اصفهان)، که در 1304 ساخته شده بود و بعدا در 1313 بازسازی شد، نامگذاری شود. کاخ یک کاخ مجلل است که در سبک تقه کاسرا است. دکوراسیون این بنای تاریخی شامل یک پوشش از کاشی های ارغوانی نازک از آبی و فیروزه و میراب با تزئینات گچ است. تاریخ این تزئینات 1304 است که دقیقا با سال ساخت مسجد الجیتو در مسجد جمعه اصفهان هماهنگ است. هنرمند ميراب خزر محمد شاه، فرزند محمود شاه نقاشي كرمان است كه كليه كاخ سفيد مسجد عتيق را در نين طراحي و ساخته شده است. در این میراب، اصلاح الجیتو را نمیبینید، اما کار او در گچ دارای یک جنبه معنوی عرفانی و معنوی است که انسان را در جهت های مختلف فضایی متوقف می کند.
مسجد جمعه یزد، طبق سنت باستان، شامل مجموعه ای از آثار تاریخی و ساختمان هایی است که در زمان های مختلف ساخته شده اند. مسجد در جایگاه معبد آتشکده ساخته شد و در طول سلطنت صفویان دارای قدرت و ثروت فراوان بود. شکوه و جلال آن در 1335 آغاز شد و در حدود 50 سال ادامه یافت. ایوان ورودی، با سقف قوس آن، منجر به حیاط می شود و بر خلاف سبک سنتی مساجد مجهز به آیوان، در جهت مخالف سالن نماز نیست. سالن بسیار زیاد است و مناره این مسجد در ایران بزرگترین است. یکی از آرچ های ایوان در زیر گنبد بالا است. میراب زیر گنبد قرار دارد، دکوراسیون زیبایی از کاشی های رمولیکا که تاریخ ساخت آن 1366 سال است. در دو طرف اتاق های کوچکی وجود دارد که دارای آرک های همسایه هستند: این یکی از اختراعات دوران ساسانی بود که در ساخت این مسجد پس از حدود هزار سال اعمال شد. ایوان و سالن بزرگ یک حرکت عمودی دارند. قوس iwan، به شکل X، به دلیل عرض آن ساخته شده است. حرکت آن به سمت بالا با استفاده از ستون های کوچک تقویت می شود که قد و وزن آن ها صد برابر قطر آن است.
مسجد دیگری که در همان زمان و تقریبا از همان سبک ساخته شده است، جمعه، مسجد کرمان است. ساخته شده در 1350 و در 1560 بازسازی شده است، این یک ساختمان چهار نفره با پورتال بسیار شیب دار است که تقریبا شبیه مسجد یزد است. کاشی های عجیب و غریب، تزئینی و رنگی، با کیفیت عالی هستند.
یک بنای دیگر که می تواند نمونه خوبی از تولید معماری آن دوران باشد، یک مأموریت در شهر توس در خراسان است که دارای شباهت ها هم با مأموریت سلطان سانجار است (یک راهرو طراحی شده و ساخته شده است در طبقه دوم به منظور حاوی فشار گنبد بر روی ساختمان) و با بنای یادبود جبل سنگ کرمان قرن دوازدهم و سیزدهم و نیز داشتن برخی ویژگی های معماری ساسانی. همچنین جزئیات مربوط به گنبد سلطانیه را نشان می دهد. شیارهای عمودی احساس زیبایی به نمای ساختمان می دهند، یک ویژگی که قبلا در بنای سلطانیه اعمال شده است. فریم های گچ کار شده از این بنای یادبود مأموریت بایزید باستانی، اما در اینجا هیچ دکوراسیون رنگی یا کاشی های ارغوانی وجود ندارد و دیوارها همه با گچ سفید شده اند. اندازه گیری ها با نسبت منظم، سفارش چندگانه 3 در تمام قسمت های ساختمان (یک ویژگی ساسانی)، دیوارها و چارچوب گسترده ای از نمادهای شیبدار 4، فقدان gushvare و غیره، همه عواملی هستند که باعث ایجاد یک احساس استحکام و سکوت.
پس از مرگ ابو سعید، آخرین سلطنت ایلخانی، در 1336، علیرغم سردرگمی، جنگ داخلی و مبارزه میان فرمانداران محلی، سنت معماری ادامه یافت، به ویژه در مناطق مرکزی کشور، از جمله در حومه شهر از قم، جایی که در مورد میادین برج 15 وجود دارد، مهمترین آن آرامگاه آلا آدمین سال 1391 است که نمونه ای زیبا از این نوع آثار است. آنها اغلب هشت ضلعی هستند، دیوارها به سمت داخل حرکت می کنند، گنبدهای مخروطی یا چند جانبه هستند. سطوح داخلی گنبدها با کاشی های مملوکیک، زیبا و تزئینی، با حکاکی و یا دکوراسیون گچ است. بعضی از آنها، به ویژه رنگهای آنها، یادآور تزئینات سلطانیه هستند.
معماری ایلخانی ایران ارتباط خاصی با معماری سلجوقی دارد، حتی در برخی موارد مانند بنای یادبود گنبد الوویان: تشخیص دقیق دوره ساخت آن بسیار دشوار است. با این حال، معماری Ilkhanide بسیار سبکتر از معماری سلجوقی است و شکل زیبایی دارد. در آثار ایلخانی، ابعاد عناصر در مقیاس بزرگتر و تکامل رنگ در نمای بزرگتر است. هنر گلدوزی از کاشی های رمولیکا در این دوره به اوج شکوفایی خود می رسد و با وجود اینکه بسیار دشوار است، زیرا زمان زیادی نیاز دارد، صبر و دقت، هنرمند ایرانی موفق به انجام آن استادانه. در این بناهای تاریخی، گنبد معمولا ساختمان را اشغال می کند و با فضیلت خاصی به بقیه آثار ادغام می کند. در این دوره، مشکلات ساختاری جدی مواجه و حل و فصل بسیار بهتر از دوره سلجوقی بود. آرک های همسایه در یزد و اصفهان کامل شده و آجری کامل آن را یافته است. Iwans بلند و گسترده شد و مناره ورودی در جفت و نزدیکتر ساخته شده است. ستون های کوچک و نمادهای آجدار در ارتفاع افزایش یافته، حیاط ها تنگ شده و طرح چهار نفره بهبود یافته است.

دکوراسیون در دوره ایلخانی

همانطور که در صفحات قبلی ذکر شد، حضور رنگها یا پوششهای رنگی نقطه عطفی ویژه در آثار ایلخانیتی بود، تا جایی که آنها به تدریج دکوراسیون گچ را جایگزین کردند. کاشی های رنگی majolica، که در ابتدا تقریبا به طور انحصاری از رنگ فیروزه ای بودند، رنگی متنوع داشتند، از جمله رنگ های آبی، سیاه و زرد. در مأمور پلیس Oljaitu، دکوراسیون کاشی ها شامل کاشی ها و یا کاشی ها می باشد، لعاب داده شده و برش داده شده بر اساس یک طرح آماده سازی شده آماده شده است، در کنار یکدیگر قرار داده شده تا طراحی بر روی دیوار برجسته شود. با توجه به دکوراسیون دکوراسیون ما این کار را انجام دادیم: ابتدا طرح مورد نظر و ترکیب در اندازه گیری های واقعی بر روی ورق کاغذ، با توجه به فضاهای و فاصله های لازم بین قطعات که در مراحل بعدی پر شده بود، ردیابی شد. سپس اجزای مختلف طراحی به طور پیوسته در امتداد محیط سوراخ شدند، سپس طرح بر روی یک لایه از گچ بر روی زمین قرار گرفت و گرد و غبار زغال سنگ یا قرمز بر روی سوراخ گسترش یافت. بدین ترتیب نقاشی از ورق کاغذ بر روی گچ در شکل نقطه به نقطه منتقل شد و سپس از طریق آن نقاط، طراحی بر روی گچ بازسازی شد. پس از آن، نقاشی بر روی ورق کاغذ به قطعات تقسیم شده و این ها باید در تزئینی از کاشی های رمولیکا برجسته شوند، سپس کاشی ها باید بر اساس قطعات طراحی شده برش داده شوند. قطعات مجلسی در بالای لایه گچ قرار داده شده و پس از آن فضاها و نخ های بین قطعات با یک چسب پر شده است. پس از خشک شدن، تمام کاشی های متصل به گچ به دیوار با مواد چسبی مشابه که می توانستند بتن باشند، متصل می شدند. این عملیات مشابه با ساخت پنجره های شیشه ای رنگی از هنر رومانسکایی و گوتیک در اروپا است. اما روشن نیست که آیا اروپایی ها، به خصوص فرانسوی ها، آنها را از ایران آموخته اند یا اختراع کرده اند. مطمئنا هر دو روش در همان دوره متولد شده اند و بسیار نامطلوب است که ایرانی ها از روش فرانسه برای ساخت شیشه ای رنگی یا برعکس استفاده کرده اند که فرانسوی روش ایرانی تزریق کاشی های ممولیکا را شناخته است.
سبک کار در مجموعه ای از مقبره بایزید باستانی در شهر باستام متفاوت است. کاشی های ریملیکا که در ورودی بزرگ ایوان یا در آن اتاق آرامگاه مورد استفاده قرار می گیرد، فیروزه ای هستند، اما با روش تزریق کار نمیکنند، اما در شکل آجرهای نازک رنگی هستند. در این روش، نقاشی اول بر روی آجر چهارجانبه، مربع یا مستطیلی رنگ داده شده و بر روی آن حکاکی شده و پس از رنگ آمیزی آن، سطح با مینا جلا داده شده است. دکوراسیون هایی که با کاشی های رنگی majolica به دست می آیند بسیار زیاد نیست و چیزی بیش از ورودی بزرگ به صومعه وجود دارد؛ این کاشی های رنگی فیروزه ای شبیه به بنای سلطانیه است، در حالی که دکوراسیون گچ در اینجا برجسته تر است. گدازه ای از شیخ عبدالسلام که به مسجد متصل است، با زیبایی موکارناها و انار که در گچ کار می کند و با گل های نقاشی شده است، تزئین شده است. این حرم قبلا یک میراب با کاشی های سرخ مایل به قرمز تزئین شده بود، که افتخار خانواده ابو طالب کاسانی بود، اما بعد از پایان قرن نوزدهم ناپدید شد و مشخص نیست که در آن موزه یا مجموعه هنری خصوصی نگهداری می شود.
در کاخ زیبای امام زاده جفار اصفهان، که سالها بعد از اولجیتو ساخته شده است، از دو رنگ استفاده می شود، آبی تیره و آبی روشن در پس زمینه سفید خالص، که به یک شاهکار واقعی داده شده است. سبک معماری این بنای شبیه به شهر مارغه است، یعنی دارای برج بلند و یک اتاق تک تزئینی با ملاقه از کاشی های رنگی majolica. کارهای تزئینی این ساختمان از لحاظ فنی و زیبایی بسیار گران است. روش پردازش در دوره سلجوقی ناشناخته بود. اما پس از اعدامش در این بنای تاریخی، او تا به زمان سلطنت شاه عباس صعود کرد. تاریخ ورودی 15 سال است.
دو بناهای زیبا دیگر از این دوره، ساخته شده توسط ابوالحسن Talut دامغانی اصفهان، هستند مدرسه امامی 1321-1341 (ساخته شده برای عاقل و رهبر مذهبی از زمان بابا محمد کاظم اصفهانی) و بقعه امام کاظم زاده نزدیک به مدرسه، از 1342. در دکوراسیون مدرسه امامیه، رنگ های فیروزه، آبی و سفید استفاده می شود، در حالی که زرد نیز به آن دسته از مقبره اضافه شده است. تاریخ دکوراسیون مدرسه از تاریخ ساخت و ساز متفاوت است. این تزئینات در طول دوره مظفرآباد در زمان سلطنت شاه محمود، بین سالهای 1358-74، همزمان با ساخت مدرسه مجاور در مسجد جمعه اصفهان، به پایان رسید.
در شمال شرق ایران، در روستای افسانه ای توران، دکوراسیون ساختمان اهمیت خاصی داشت و نفوذ آرامگاه امیر اسماعیل به خوبی شناخته شده بود. دکوراسیون گاهی اوقات بسیار مهم بود که فرم ساختمان را جایگزین کرد. کارهای زینتی بسیار شگفت انگیز بود که ساختار این بنای را خراشیده و حتی تحت تأثیر قرار داد، تقریبا همانطور که در قرن هفدهم در اروپایی باروک انجام شد. با این حال، این دکوراسیون جذابیت خاصی دارد و با توجه به بهترین اصول، انجام می شود. کارهای زینتی در طول سلطنت تامرلن مشهور خاصی بود.

تامرلین و جانشینانش
تیمور لنگ

در نیمه دوم قرن چهاردهم، یک بار دیگر، یک مغول خونبار و مخرب، با استفاده از سردرگمی سیاسی و سرخوردگی ایران، به شدت به قلمرو کشور حمله کرد. تامرلان در سال 1395 به قلب ایران رفت. بسیاری از شهرها دوباره به زمین فرو ریختند و بسیاری از مردم قتل عام شدند. بنابراین قرن چهاردهم به پایان رسید که تحت نشانه بازسازی و احداث کاخ های زیبای و غریب آغاز شد و تلاش برای فراموش کردن خاطرات تخریب مغولان در طول اولین حمله آنها بود. بسیاری از این آثار باستانی که با تلاش فراوان ساخته شده بودند، کاملا تخریب شدند. تامرلان، مانند پیشینیان مغول خود، بی رحم و خونین بود، اما تخریب او کمتر از Chengiz Khan بود. او بسیاری از مکان های مقدس را از تخریب حفظ کرد و علاقه به کاخ های بزرگ داشت.
تامر لانو بسیاری از هنرمندان و هنرمندان را از هر شهر و محل اشغال شده به سمرقند، پایتخت آن، اخراج کرد. بنابراین، پس از اشغال شیراز، او را به خاطر ساختن آثار و همچنین در آن شهر، سارقان را به گروگانگیری 200 بین معماران، هنرمندان و صنعتگران اخراج کرد. به همین دلیل است که باید از منطقه خراسان بزرگ بازدید کرد، جایی که زیباترین بناهای تاریخی و بزرگترین آثار دکوراسیون دوران تیموریان قرار گرفته است.
در قرن 14، معماری ایران بر اساس تکنیک ها و نوآوری های دوران سلجوقی بود که به لطف آنها به کمال بیسابقه دست یافته بود. فرزندان و جانشینان مغول و تیمورید همچنان با استفاده از همین روش ادامه دادند. از سوی دیگر، جانشینان تامرلان عموما هنرمندان را تشویق می کنند و فرهنگ ایرانی را تبلیغ می کنند. در این زمان هنرمند ایرانی، شکوفایی و گسترش جدیدی پیدا کرد.
تامرلان برای ساختن بناهای مهمی در پایتختش، سمرقند، که می خواست شهرت و فتوحاتش را جلب کند، همانطور که قبلا گفتیم، کارشناسان معماران و هنرمندان در کار و تزئین کاشی های مملوکیک از ایران مرکزی از فارس، از آذربایجان و حتی از شهرهای بغداد و دمشق، تا آن شهر، از خدمات هندوستان از سنگسارها و صنعتگران سنگ زنی استفاده می کند. بنابراين او در سمرقند مسجد بزرگي را در دنيا ساخته است. این یک سالن نماز بزرگ با ستون های 260 و یک مناره در هر گوشه و یک گنبد سنگ مرمر جلا در بالای قصر بود؛ با این حال او این بنای را دوست نداشت و دستور داد که معمار کشته شود.
در 1346-47، تامر لانو قصر بزرگ کاش، شهر خود را ساخته است. Kolavikhu، یک مورخ آن زمان که از شصت سال بعد از کاخ بازدید کرد، در حالیکه کارهای ساخت و ساز هنوز در حال انجام است، این طرح و طرح این بنای یادبود را به عنوان یک پیشگویی بی سابقه توصیف کرد. نمای داخلی سه ظاهر داشت و به قصر آرتسرس در فیروزآباد شبیه بود. اتاق های پذیرایی به عقب به سمت ورودی ایوان بازگشتند. ارتفاع قوس iwan از 50 متر بود و در دو طرف آن دو مناره با پایه دوازده طرفه نصب شده بود. ایوان مرکزی منجر به حیاطی از سه صد مراحل مردی شد که در آن سنگ مرمر پوشیده شده بود و در طرف مقابل یک ایوان بزرگ بود که در یک اتاق پذیرایی بزرگ که دیوارها و سقف آن پوشانده شده بود کاشی های مملوکا در زرد و آبی، طلایی و تزئینی و در مکان های مختلف کارهای گچ و گچ انجام می شود. ساختمان عقب دارای دروس و اتاق های متعدد در شش طبقه بود، همه با کاشی های majolica طلایی پوشیده شده است. در پشت اتاق پذیرایی، یک دیوار بزرگ با زیبایی و زیبایی، با کاشی های ریخته گری majolica و در رنگ های آبی، فیروزه ای، سفید، شکلات، سبز و قهوه ای مایل به زرد وجود دارد. برای جلوگیری از تنوع و تعداد زیادی از نقاشی ها و نقاشی ها از ساختن این بنای غیرقابل تحمل، یک طراحی دقیق هندسی هندسی، تعدادی نقاشی و نقاشی را براساس نسبت دقیق هماهنگ کرد. قابهای مستطیلی ساخته شده با کاشیهای ریخته گری majolica، در طرحها و اندازههای مختلف، در اطراف لبهها با گلها و گیاهان نقاشی شده بودند و حروف الفبا به طور متقابل بر روی دیوار نصب شده بودند. تا آنجا که ابعاد و ابعاد فریم ها مربوط می شود، مکان های آنها دقیقا محاسبه شده و در رابطه با اندازه گیری و اندازه کلی بنای یاد شده تعریف شده است. یک چارچوب بزرگ که با کتیبه های کوفی نوشته شده است، اعتبار قلمرو و تمرکز نقشه های بزرگ در مکان های خاص را افزایش داد و تقارن آنها باعث شد که دکوراسیون سبک تر شود. این مجموعه در میان باغ های میوه و چمنزارهای وسیع ساخته شده است.
از شرح بنای تاریخی، ایوان بزرگ و ارتفاع آن، دیوار عقب، شش طبقه و غیره، روشن است که معمار به عنوان یک مدل قصر شاپور در Ctesiphon گرفته شده است، جایگزین زیور آلات کار در گچ با کاشی های مادولیک کاسه ای مطمئنا چنین تاریخی از زمان تبدیل آسیای مرکزی و غربی به اسلام تاکنون در قلمرو فلات ایران ساخته نشده است. این نشان دهنده نابغه و استعداد ایرانیان در زمینه زیبایی شناسی و معماری است. هیچ چیز از این ساختمان باقی مانده است، به جز خرابی بزرگ که در آن رنگ های پر زرق و برق همچنان قابل مشاهده است.
یکی دیگر از بنای تاریخی دوره تامرانی، مسجد بی بی خاتون در سمرقند است که ساخت آن در 1399 آغاز شد و در 1405 به پایان رسید. این مسجد، که امروزه تنها ویرانه ها باقی می ماند، بر اساس داستان های Kolavikhu، بنای تاریخی پر از سمرقند بود؛ آن را به ورودی کمان 40 متر بالا و 17 متر عرض است که منجر به حیاط اندازه 90 × 60 متر، و همچنین هشت مناره و سه گنبد پوشانده شده با آجر طلایی.
آرامگاه تامرلانو یکی از آثار معماری دوران است که در 1405 ساخته شده است و هنوز هم به عنوان یک کار بزرگ در معماری تاریخی سمرقند محسوب می شود. این بنای یادبود دارای سالن هشت ضلعی، یک گنبد با شصت و چهار شکاف پیشانی است، پایه استوانه ای استوار است. چهار ورودی اصلی از چهار جهت اصلی وجود دارد که نشان می دهد معمار قصر های ساسانی را ارائه داده است. از سوی دیگر، شکل گنبد با شکافها به سبب معماری گنبد آن دوران، تقلید شده است، که نشان می دهد که شعر درباره گنبد باستانی خاندان شاهرخ چهره در شیراز نشان داده شده است که می گوید:

باران نور از این گنبد فرود می آید
راست از درب مسجد جدید تا درب شاه الهه!

گنبد با کاشی های رنگی آجری مازولیکا پوشیده شده است و پایه بلند و بلند آن با کتیبه ای در شخصیت های کوفی تزئین شده و با آجر های زرد روشن ساخته شده است. هنر «زیبایی های کنتراست» که خاصیت قرن چهاردهم بود، به وضوح در داخل و خارج از ساختمان مشهود است. زیرزمین سنگ مرمر ستون، قاب ساخته شده با سنگ ژید در رنگ خاکستری و سبز، برخی از آرک های کوچک ساخته شده از بتن سیاه و سفید و در نهایت نرده سنگ مرمر کامل دکوراسیون از بنای تاریخی. در 1456 Elegh Beg کاخ اضافه یک ورودی ساخته شده از کاشی عالی majolica کاشی. این اثر کار محمد بن محمود اصفهانی بود.
در قلمرو فعلی ایران هیچ کارایی برای یادآوری دوره تامرانی وجود ندارد. او بیشتر به نواحی شمال خراسان و یا مناطق اطراف رودخانه ییون، مارو، بخارا و به ویژه شهر سمرقند، سرمایه آن توجه داشت. به همین دلیل ما به طور جداگانه درباره هنر این مناطق صحبت خواهیم کرد. هنر این بخشی از ایران بزرگ که در حال حاضر به عنوان آسیای مرکزی شناخته می شود، هنر ایرانی است؛ پایگاه های آن توسط سامانی ها و خاورزمه ها ساخته شده و در سلطنت سلجوقیان کامل شده است ، به لطف هنرمندان شهرهای شیراز و اصفهان به دوران تامرلین و پیروان آن رسید.

شکوه و جلال دوره شاهرخ

پس از مرگ تامرلان در 1406، پسرش شاهرخ در شهر هرات به قدرت رسید. او منطقه را فراتر از رودخانه جیون در 1408 اشغال کرد و پادشاهی خود را در سراسر خراسان، کابول و هرات و یا شرق ایران گسترش داد. در هرات او یک مدرسه و موسلای ساخته شده، که کار ساخت آن در 1391 آغاز شد و در 1438 به پایان رسید. شاهرخ، بر خلاف پدرش، حاکم صلح آمیز و حامی هنر بود. مدرسه عالی که وی در هرات تاسیس شده بود شبیه آثار زیبای ساخته شده توسط تامرلانو در سمرقند بود. اندازه حیاط مدرسه 105 × 57 متر بود. این ساختمان دارای چندین گنبد و هشت مناره بود که شش آن باقی مانده بودند. قسمت بالای آنها فرسایش یافته و پایه های سنگ مرمر هستند. در کنار مدرسه، مقبره گوهرشاد، همسر شاهرخ است. این آثار با زیبایی کاشی های ریخته گری majolica تزئین شده و بیشتر طراحی شده با طرح های هندسی.
مدرسه خارگارد، یکی دیگر از کارهای معماری آن دوران، که کار ساخت آن در سال 1445 به پایان رسید، یک بنای منحصر به فرد و جمع و جور است و توسط قوام و قیاسی آد دین شیرازی طراحی شده است. این ساختمان دارای ابعاد مناسب چهار مدرسه ایوان است. حیاط مربع با ایوان از همان ارتفاع است، که ورودی آن به شکل سه آرک است که بالای آن یک گنبد وجود دارد. این بنای یادبود با نقاشی های دیواری، نقاشی، نقاشی های چاپ شده در گچ کار می کند و بعضی از موارناها با یکدیگر همدیگر را می پوشانند. روکش دیوارهای حیاط با کاشی های ریخته گری ریخته گری، به خصوص در طراحی و اجرای غنی است. نما در پایین و گسترده با ورودی بسیار زیبا است. دیوارهای جانبی ورودی به شکل آرک های اشاره شده است که به برج های کم اتصال می یابند. کل نما از ساختمان دارای شکل افقی و بلند است که در معماری تیموری (یا گورکانی) جدید است.
بنای ماموریت شمس الدین در یزد، اثر دیگری از این دوره، با دکوراسیون گچ رنگارنگ تزئین شده است. اشکال هندسی به شکل یک روستای، همانطور که در دکوراسیون با کاشی های ممولیکا از ساختمان های timurid در سمرقند دیده می شود، زیور آلات حاشیه ای ورودی است.
در میان آثار دیگر متعلق به دوره شاهرخ، می توان ذکر کرد: مقبره تربت شیخ جم، که دارای یک پورتال بالا و یک گنبد کم است؛ مأموریت خواجه عبدالله انصاری، توسط شاهرخ در 1429 بازسازی شده است؛ مسجد كالی در شهر تربت جام.
مسجد گوهرشاد در مشهد بزرگترین بنای تاریخی دوران شاهرخ است و در 1419 در کنار حرم امام علی بن موسی رضا (ع) قرار گرفته است. ورود به بنای یادبود در سبک سمرقند است، یعنی یک قوس که منجر به قوس دیگری می شود که همان سبک معماران شیراز است که در آن تعدادی از پیش بینی ها و عمق در قسمت بالای قوس ها، قدرت بیشتری را به خود اختصاص می دهند. و قدرت به بنای تاریخی. مناره های جانبی ورودی، کمی قوی تر از آنچه که در زمان سلجوقیان و ایلخانیان ساخته شده است، می باشد. مناره ها، دیوارها و پریستایل ها با کاشی های زیبا و تزئینی ساخته شده از مجلسی با رنگ های مختلف مانند آبی، فیروزه ای، سفید، سبز روشن، زعفران زرد، بور زرد و آبنوس سیاه پوشیده شده است. طرح های هندسی، با انواع خاص و با نقاشی گل سازگار هستند. گنبد بسیار بزرگ است که حتی از یک فاصله بزرگ قابل مشاهده است. دکوراسیون این بنای یادبود با مهارت فوق العاده طراحی شده است تا از یکنواختی و کنتراست جلوگیری شود. این یکی از ویژگی های زیبایی شناسی این بنای تاریخی است که به لطف هماهنگی بین نقاشی های گل، طرح های مختلف هندسی، طرح های پیش بینی شده و عمق لبه های جانبی و راهروهای باز در وسط، امکان پذیر است. ایوان سالن نماز بزرگ همه سفید است در حالی که سه نفر دیگر با نقاشی در شخصیت های کافیک، رنگ نگین فیروزه ای با سایه سفید و سبز در پس زمینه قرمز تزئین شده اند. در دکوراسیون حیاط مسجد از سبک های مختلف تزئینی که مورد تحسین قرار می گیرند استفاده می شود. سبک معماری این بنای تاریخی، مانند بسیاری از آثار دوره تیموریان، از جنوب ایران یا سبک شیراز بود. معمار مسجد گوهرشاد قوام عدین شیرازی بود که بیشترین تعداد بنای تاریخی شاهرخ را ساخت.
پاپ معتقد است: "گرچه اکثر آثار timurid در شمال کشور ساخته شده است، نبوغ و استعداد معماری و تزئینی به مناطق شیراز و اصفهان منحصر به فرد بود." بهترین طراحان و صنعتگران غرب، مرکزی و جنوبی ایران به خدمت تیمورید ها اعطا شده بودند که از دیدگاه معماری، از شرق و شمال کشور نیز غنی شده بودند، اما پس از سلطه جهان شاه قاراگوونلو در در مناطق غربی، جنوبی و مرکزی ایران، شهر اصفهان موفق به غلبه بر دیگر شهرهای ایران در زمینه دکوراسیون با کاشی های مازولیکا شد.
مساحت اختصاص داده شده برای شاه از سال 1448 در مسجد جمعه اصفهان، طراحی شده توسط سید محمود نامی، همچنین می تواند کارهای انجام شده در منطقه خراسان را مطابقت دهد، اما نه با توجه به رنگ. قوس ورودی کارگر امام، سال 1454، یکی از زیباترین آثار معماری و دکوراسیون ایران است. ساخت این بنای تاریخی در زمان پادشاهی مظفریت آغاز شد و در دوران سلطنت شاه جهان قوینلو پایان یافت. این قصر بر روی گورهای دو فرزند پیامبر، ابراهیم بطری و زین العابدین ساخته شده است. این ساختمان در سال 1479 به پایان رسید. اصلی iwan، که به راهرو متصل شده بود، ورود خود را در طول سلطنت صفویان بسته بود، یکی از شاهکارهای آثار رنگارنگ ایرانی است. در این راستا، گودر می نویسد: "ابعاد این اثر با دقت بیشتر محاسبه می شود و نقاشی و توزیع رنگ ها در تمام زیبایی های آنها ارائه می شود؛ کیفیت کار به اندازه ای کامل است که بازدید کننده از آن غافلگیر شده و لذت بردن از دیدن کارهای دیگر این هنر را به استثنای مسجد آبی تبریز که در زمان شاه شاه نیز تأسیس شده است تجربه نمی کند. در واقع ما شاهکار واقعی هستیم. "
ورود به کار امام، که آیوان آن را در مقابل آن قرار داد، یک سالن واحد بود تا زمانی که تبدیل به مقبره در زمان شاه سلیمان شد. روکش های بیرونی گنبد، که سالن اصلی این بنای را پوشش می دهد، در زمان شاه عباس بزرگ و شاه سلیمان و در زمان حکومت دوم، گنبد کوچک بر روی ایوان ساخته شد. بخشی از کتیبه نوشته شده توسط Calligrapher رضا امامی در 1703 هنوز باقی مانده است.
مسجد آبی تبریز تقریبا در همان زمان به عنوان کاخ امپراتور اصفهان ساخته شده است. این مسجد شاهکار عروسی با کاشی های ریورولیکا رنگی و هنر تزئینی ایران در قرن 15 است. مسجد در زمان زلزله 1466 سقوط کرد و شهر تبریز را ویران کرد و قربانیان 70.000 را تخریب کرد. به جز چند ستون، دیوار خارجی و نمای آن، هیچ چیز از این مسجد باقی نمانده است، اما در شرایط غیرقابل قبول است. این بنای یادبود یکی از معدود مساجد است که به طور کامل پوشیده شده است، زیرا آب و هوای سرد تبریز اجباری است. خانم Dieulafoy، که از مسجد در قرن نوزدهم بازدید کرد، در مقاله ای نوشت که در آن، نماد داخلی کاشی ورودی با کاشی های زیبای ریوریکا تزئین شده با چنین دقت و ظرافت، به نظر می رسد یک قطعه. این طرح ها گل های درهم آمیخته بودند و شباهت های هندسی دوره های سلجوقی و ایلخانیان را نداشتند. چنین آراسته ای بین آبی روشن، سبز تیره، سفید، زرد کمرنگ و نقاشی آبی تیره وجود داشت که بدون توجه به ظاهر و زیبایی این پیچیدگی از بین رفت و به همین دلیل مسجد در زمان نام کبود که در فارسی به معنی "آبی" است.
از یک درب کم، وارد داخل دریچه شد، اتاق دعا بود که از دو اتاق بزرگ تشکیل شده بود و یک گنبد بزرگ پوشیده بود و در اطراف سالن ها یک راهرو اتصال وجود داشت. اولین اتاق با کاشی های ریخته گری majolica پوشیده شده بود، که طرح هایش به نظر می رسید به لطف استفاده از آجرهای آبی مایل به قرمز ظاهر می شد، هرچند که کاشی های یکسان از آن استفاده نشده بود. اتاق دوم، از سوی دیگر، جایی که میراب واقع شده بود، با آجرهای کوچک آبی که به شکل شش ضلعی برش خورده بود، تزئین شده بود، به طوری که کاشی های آبی رنگ که به رنگ پریده و با برگ و گل های زرد رنگ بود، زیبایی بیشتری پیدا کرد. دکوراسیون رنگی داخلی یکی از اتاق ها توضیح می دهد که چرا مسجد "مسجد کبود" یا "مسجد آبی" نامیده می شود، که از رنگی است که از دکوراسیون اتاق کل تسلط می یابد. در حقیقت، آنچه آن را به عنوان یکی از شاهکارهای استفاده از کاشی های ریخته گری ریخته گری مشهور ساخته بود، این بود که رنگ های جدید و متنوع را ترکیب می کرد. رنگ هایی مانند قهوه ای، کاه زرد، سبز بنفش و رنگ برگ های خشک با هماهنگی و سازگاری بی سابقه ای همراه بود. این رنگ ها نیز در مسجد مشهد مشهد مورد استفاده قرار می گیرند، اما یکنواختی آنها کمتر است زیرا رنگ قرمز طبیعی آجر استفاده شده است. در اینجا این، در تماس با رنگ آبی از پس زمینه، تصور رنگ بنفش است که بسیار دلپذیر نیست، در حالی که در مسجد تبریز در کبود، رنگها بیشتر به طور مساوی توزیع شده و بسیار بهتر و رنگ آجر در تماس نیست مستقیم با رنگ کاشی های ماجولیکا و بنابراین نقاشی به نظر می رسد بیشتر زنده است. معمار مسجد کبود، همانطور که در کتیبه بالای ورودی گزارش شده بود، نامعلوم بن محمد باوواب بود. در هر دو طرف فاج بلند (در حدود 50 متر)، دو برج گرد با مینا وجود داشت که هر کدام به سبک تیموریود شهادت می دادند. این مسجد دارای نه گنبد بود.
مسجد جمعه اصفهان نیز در دوران سلطنت شاه جهان شاهد بود. ورودی آن، واقع در غرب حیاط، به شکل یک قوس زیبا است که در دهه های گذشته بازسازی شده است. تاریخ دکوراسیون متفاوت از تاریخ ساخت بخش های دیگر مسجد است که در زمان Uzun Hasan Aq Qoyunlu ساخته شده است. در دوران سلطنت ابوال مظفر رستم بهادر خان، برادرزاده یوزون هاسن، ترمیم های عمومی بر روی مسجد انجام گرفت؛ تاریخ بازسازی، همانطور که در انتهای داستان یوان در قسمت جنوبی مسجد گزارش شده است، سال 1463 است. کار کاشی های عجیب و غریب در داخل ایوان جنوبی، بیرون می آید و شبیه کارهای مکرر مسجد امام خمینی .
به طور کلی دکوراسیون دوره عذن حسن آزادتر، نرمتر، متنوع تر و نوآورانه تر از دوران شاه جهان است.
از دیگر آثار دوران تیموریان که در قرن پانزدهم در ایران امروز باقی مانده است، می توان ذکر کرد:

1) مسجد شاه در سال 1452 در مشهد، که گنبد آن بیشتر معتبر و کامل تر از مسجد گهرشاد است. در داخل گنبد، یک شکاف زینتی برجسته از رنگ سبز در پایین در رنگ نارنجی روشن و سفید، بالاتر از پایه، ایجاد ظاهر شگفت انگیز
2) مدرسه "Do Dar" (دو درب) در مشهد که یک گنبد زیبا دارد که بیشتر از مسجد شاه است. در آن یک قطعه پیشانی وجود دارد، در سبک صوری فارسی سبک سلولی، در نیمه ارتفاع قرار دارد و در زیر آن، پنجره های عمودی و تزئینی وجود دارد که در آن گره های چوبی ظاهر جالب و دلپذیر را ارائه می دهند.
هنرهای دیگر در دوره ایخانیان و تیمورید
تکامل هنرهایی که در دوره ساسانی گسترده شده بودند، در قرن های بعدی تا قرن دهم با شیوه ها و روش های مشابه ادامه یافت. از این دوره ها نمونه های کوچکی از پارچه ها، فرش ها، ورق های فلزی رنگی، عینک، قرمز مایل به قهوه و غیره وجود دارد، گاهی اوقات همراه با نقاشی های اسلامی و نقاشی های کاغذی. از قرن 11 و به ویژه در دوره سلجوقی، برخی از این هنرها، از جمله فلزکاری، اهمیت و اعتبار بیشتری را به دست آوردند، که تاثیر قابل توجهی در تقریبا تمام جهان اسلام داشت. فلزکاری Mameluke به شدت تحت تاثیر هنر ایرانی ساسانیان و سلجوقی ها قرار گرفت و پروژه های مشابه، نقاشی ها و نقاشی های آثار ایرانی در آثار تولید شده با تفاوت های کوچک استفاده شد.
با این حال، بعضی از هنرهای ساسانی پس از پیروزی مسلمانان بر سر ایران، رها شده و فراموش شده اند، از جمله مجسمه سازی، اخراج و غیره، که با محدودیت های مذهب مواجه می شوند در حالی که هنر شیشه ای، قرمز مایل به قهوهای و پارچه آنها همچنان تمرین می کردند شمارش معکوس تا نیمه دوم قرن هفتم ادامه داشت، با طرح های ساسانی در کنار واژه های اسلامی. اولین سکه های کاملا اسلامی در اطراف 702-3 حک شده بود.
تأثیر هنر ساسانی در قرن های نخستین دوره اسلامی نیز در اروپای مسیحی، حتی تا قرن 11 و 12، احساس می شد، به طوری که نقاشی هایی که در کاخ پالتین پالرمو ظاهر می شود تحت تاثیر قرار گرفته اند، همانطور که ادعای آندری فرانسوی گودر از هنر ساسانی و همانطور که توسط روم قیرشمان فرانسوی تأیید شده است: "در نقاشی های امداد ورودی کلیساهای گوتیک قرن های سیزده و چهاردهم، تقلید های روشنی از هنر ساسانی وجود دارد."
در نیشاپور، نقاشی هایی که به قرن هشتم و نهم می رسند، یعنی دوران Samanid. از طریق تجزیه و تحلیل ادبیات ایران در دوران اولیه اسلامی ما می بینیم که اگر مساجد، مدرسه ها، صومعه ها و کلیساها از نقاشی ها و نقاشی ها جدا نباشند، در خانه های شخصی به جای دیوارها و پرده ها با نقاشی های نمایشی چهره انسان و حیوانات.
اشعار ماهیت مرد و بهار متشکل از سعدی، شاعر برجسته ایرانی، یک تظاهرات عالی از این پایان نامه است:

اگر انسان بودن یعنی داشتن چشم، دهان، گوش و بینی
اگر نقاشی روی دیوار در میان بشریت باشد، تفاوت آن چیست؟
همه این نقاشی های عجیب و غریب در درب و روی دیوار وجود
هر کسی که روی آن تمرکز نکند، خودش را به عنوان نقاشی روی دیوار می بیند.

هیچ اثر قابل توجهی از قرن اول عصر اسلامی وجود نداشته است، اما در تاریخ و کتاب های تخصصی، هنرمندان چینی از کتاب های نقاشی شده به عنوان کالیله و دمنه در زمان سلطنت ناصر بن نوح سامانی سخن گفته اند. در حقیقت تا زمان تامرلین و جانشینانش، آثار هنری و نقاشی تحت تأثیرات خارجی، بیشتر از همه عرب و چینی بود.
کتاب های تزئینی، علمی از جمله «منافع الحبانی» ابن بختیشی بود و یا از تاریخ های تاریخی مانند «جمعه اوتارخ» رشید عدین که سال 1316 است. نمایشهای کتاب اول از تصاویر از حیوانات، پرندگان و گیاهان، با بیشترین شفافیت نقاشی شده است، و در آنها می توان به وضوح تاثیر سبک چینی را دید. همچنین تصاویر و نقاشی های کتاب دوم، به استثنای برخی از تصاویر که چهره های امام علی بن ابي طالب (صلیب خدا را بر او) و عمو پیامبر، حمزه (آرامش خداوند بر او) که ظاهر عربی هستند، تحت تاثیر سبک نقاشی چینی قرار دارند.
بنابراین تعداد بسیار کمی از آثار عصر ایلخانی وجود دارد که در آن جزء ایران غالب می شود، در حالی که ما متوجه می شویم که در زمان سلطنت تامرلان و جانشینانش که به رغم جنگ ها و تجاوزات خونین توجه زیادی به هنر داشت، مولفه " ایرانیان "از اعتبار و برتری برخوردار شدند و به استثنای چهره هایی که ویژگی های مغولستان را حفظ می کردند، بقیه اجزای تصویر، روش ترکیب و استفاده از هندسه پایه به طور کامل ایرانی و هیچ تاثیر خارجی ندارد.
در طول زمان تیمورید ها، سه مدرسه یا سه جریان هنری وجود داشت: مدرسه بغداد یا جریان جاری، که توسط جانیاد سلطانی نقاش شناخته شده بود؛ مدرسه تبریز که همراه با بغداد در اواخر قرن چهاردهم قله مشهور و مشهور بود و مدرسه تیمورید سمرقند بود. اکثر آثار نقاشی شده در سبک این مدرسه شامل کتابهای طنز و مجموعه اشعار شاعران مشهور مانند هاجیوی کرمانی، حافظ و نهضه، به ویژه داستان هوای و همایون توسط خواجه کرمانی است که متن نوشته میرعلی تبرزی توسط calligrapher نوشته شده و نقاشی ها توسط جانای سلطانی کار می کند.
در آثار این دوره که از آغاز سبک هرات بود، رنگها قوی تر، روشن و خالص بوده و توسط سنگ های سنگی سنگ های گرانبها از رنگ های مختلف مانند لاپلاس لازول، تاپس، یاقوت کبود، روبی و منجوق و حتی طلا ساخته شده است. که از مزایای تغییر نیست. این روش رنگ آمیزی قوی و خالص در آثار متعلق به سبک شیراز قرن چهاردهم و آغاز قرن پانزدهم بسیار گسترده بود. نسخه ای از کتاب شاهنامه فردوسی که در 1397 توسط calligrapher Lotf ad-din Yahya ibn محمد، که در حال حاضر متعلق به کتابخانه ملی مصر است، و یک نسخه دیگر از همان کتاب، که در 1401 رونویسی شده و در حال حاضر متعلق به مجموعه است، رونویسی شده است. از انگلیسی چستر بیتتی، هر دو در شیراز رنگ آمیزی شده اند. این نقاشی ها خالص و معتبر است و از آثار مدارس جلیری و تبریز متفاوت است و می توان گفت که در مدرسه شیراز تاثیر خارجی به حداقل کاهش یافته است. در این آثار، ابعاد رنگ ها قابل توجه است و نقاشی دقیق تر و پر از نوآوری است.
تنوع رنگ و ترکیب تصاویر، که با غربی ها بسیار محبوب نیست، یکی از ویژگی های هنر ایرانی است. این واقعیت از آن دوره به بعد، توسط هنرمندان ایرانی و حتی هند و عثمانی، به عنوان یک سنت پیوسته، در سده های پانزدهم و شانزدهم تقلید شد. بنابراین می توانیم باهوشانه بگوییم حمایت و توجه جلییرید به نقاشی و رنگ های معتبر بسیار مهم است که پس از دوران ساسانی می توان آن را انقلابی در نقاشی ایرانی دانست.
پس از تامرلان، پسرش شاهرخ شهر هرات را به عنوان پایتختش انتخاب کرد و دیگر شاهزادگان تیموری را به عنوان فرماندار مناطق مختلف ایران منصوب کرد. الاغ بگ به این ترتیب استاندار سمرقند و ترنسکوسیانا شد و ابراهیم سلطان دولت شیراز را به عهده گرفت و در طول سلطنتش کتابخانه ها به دست آوردند و هنرمندانی از سرتاسر دنیا از شیراز، تبریز و جاهای دیگر به هرات رفتند. همچنین در زمان شاهرخ و بعد از سفر قاضی آد دین به نقطهای به دادگاه مینگ در چین، تأثیر سبکهای چینی افزایش یافت، هرچند که این تنها به طراحی اجزای سازنده مربوط می شود. در عین حال، عناصر ایرانی-چینی مخلوط شده و شبیه به این نکته است که نمی توان گفت که اگر این آثار چینی هستند اما نقاش ایرانیان هستند یا برعکس، آثار ایرانی هستند که هنرمند چینی تقلید کرده است!
در زمان بیسونقور، پسر شاهرخ، مدرسه تیمورود به اوج خود رسید. Bisonqor خود نقاش بود و calligrapher عالی است. در طول سالهای 39 حکومتش، هنرهای رزمی مانند نقاشی، اتصال و به طور کلی هنرهای تجسمی به قدری شکوه و جلال آنها رسیدند و مدرسه هرات بزرگترین مرکز فرهنگی و هنری آن زمان بود، شهرت کمال در جهان را به دست آورد ad-din بهزاد بهزاد اولین نقاش بود که آثار وی را امضا کرد. او بسیار معروف شد که حاکمان مغول هند به دنبال دستاورد آثار خود بودند و دیگر هنرمندان ایرانی هم همین کار را کردند. روش های او در نقاشی، پس از مرگ او، قوانین هنر نقاشی شد. او معاصر سلطان حسین بیکارا و شاه اسماعیل صفوی است. بهزاد مدیر کتابخانه سلطنتی شاه اسماعیل و سپس شاه طهماسب بود. استادان او در هرات پری سعید احمد تبریزی و میراک ققاش بودند.